Żaden tłuszcz nie jest ani w pełni nasycony, ani w pełni nienasycony, niezależnie od tego, czy jest pochodzenia zwierzęcego czy roślinnego. Niektóre rodzaje tłuszczów zawierają tzw. niezbędne kwasy tłuszczowe, istotne dla właściwego funkcjonowania organizmu, a których nie jest on w stanie sam zsyntetyzować. Wśród nich znajduje się polinienasycony kwas linolowy. Jego źródłem może być tylko pożywienie, więc dieta pozbawiona całkowicie tłuszczów byłaby niezdrowa.
Niektóre z informacji zawartych w poniższej tabeli mogą zadziwiać. Pokazują, że w zasadzie oleje roślinne zawierają więcej tłuszczów nienasyconych niż nasyconych, ale też nie wszystkie oleje są polinienasycone i nie wszystkie tłuszcze zwierzęce są nasycone, lecz raczej są bardzo od takiego stanu oddalone. Okazuje się, że smalec jest głównie tłuszczem nienasyconym, podczas gdy olej palmowy jest głównie nasycony, dokładnie na odwrót niż można by się spodziewać. Olej kokosowy również jest tłuszczem nasyconym. Czy jednak zalecenie, by unikać tłuszczów zwierzęcych (nasyconych), zniechęca również do słodyczy wyprodukowanych z udziałem kokosów?
Nasycone i nienasycone składniki olejów i tłuszczów stałych | |||||
Trigliceryd | Nasycenie (%) | Nienasycenie (%) | |||
Łącznie | Mono-
nienasycone |
Poli-
nienasycone |
|||
Siemię lniane (olej) | 6 | 94 | 64 | 30 | |
Olej słonecznikowy | 11 | 89 | 20 | 69 | |
Oliwa z oliwek | 14 | 86 | 77 | 9 | |
Smalec | 41 | 59 | 47 | 12 | |
Olej palmowy | 51 | 49 | 39 | 10 | |
Tłuszcz z pieczeni | 52 | 48 | 44 | 4 | |
Masło | 66 | 34 | 30 | 4 | |
Olej kokosowy | 92 | 8 | 6 | 2 |
Ludzie mają przynajmniej dziesięciokrotnie więcej komórek tłuszczowych w stosunku do masy ciała niż większość innych ssaków. W krajach rozwiniętych dominują diety wysokotłuszczowe, a tłuszcze stanowią przeciętnie do 40% naszego pożywienia. To prawda, że musimy spożywać pewne ilości tłuszczów, gdyż są one naturalnym źródłem rozpuszczalnych w tłuszczach witamin A, D, E i K. Potrzebujemy również kwasów wielonienasyconych, jak kwas linolowy, niezbędnych do wzrostu i regeneracji tkanek. Obecnie zaleca się ograniczenie zawartości tłuszczu w naszej diecie do bardziej zdrowego poziomu 30%, przy czym tłuszcze nasycone powinny stanowić co najwyżej jedną trzecią. Przeciętny człowiek, spożywający dziennie pożywienie równoważne 2200 kcal, powinien spożywać nie więcej niż 700 kcal w postaci tłuszczów. Odpowiada to 80 g tłuszczu stałego lub oleju. Większa część tej porcji kryje się w innych pokarmach, gdyż wiele popularnych potraw ,,wypełnionych” jest tłuszczem. Poniższa tabela pokazuje kilka przykładów artykułów spożywczych zawierających więcej tłuszczu, niż sądzimy. W tabeli podane są także energetyczne równowartości tych pokarmów, również raczej zaskakujące. Mało osób zdaje sobie sprawę, że połowa owocu awokado dostarcza 20 g tłuszczu, a maleńka torebka orzeszków zawiera 15 g. Smażone jajko zawiera 8 g, gotowane 6 g. Spożywanie dużej ilości tłuszczów dostarcza kalorii, których nie potrzebujemy, a to z kolei zachęca organizm do odkładania i magazynowania tłuszczu.
Tabela. Artykuły zawierające więcej tłuszczu, niż się powszechnie przypuszcza.
Artykuł | Masa porcji | Zaw. tłuszczu (%) | kcal |
orzeszki nerkowca (20 szt.) | 40 g | 45 | 220 |
ser cheddar | 40 g | 35 | 170 |
chevda | 100 g | 32 | 490 |
croissant | 50 g | 20 | 180 |
lukrowana kukurydza | 100 g | 20 | 480 |
herbatniki | 30 g | 20 | 150 |
porcja ciasta owocowego | 110 g | 15 | 410 |
połówka awokado | 130 g | 25 | 200 |
ryż pilau | 200 g | 11 | 420 |