Melisa Lekarska, Rojownik, Miodownik

MELISA- MELISSA OFFICINALIS

Melisa Lekarska, Rojownik, Miodownik

Melisa jest byliną z rodziny wargowatych ( Labiatae), pochodzi ona z rejonu morza śródziemnego. Roślina ta posiada dochodzącą do 1 metra cztero kanciastą łodygę, pokrytą szarym owłosieniem. Liście barwy oliwkowo zielonej o miłym cytrynowym zapachu, kształtu owalno sercowatego, wyrastające na przeciwległe. Obrzeża liści są grubo ząbkowane z licznymi gruczołkami wydzielającymi aromatyczny olejek. Niewielkie kwiaty, białawe, niebieskawe lub różowe wyrastają w pachwinach liści. Liście melisy zawierają znaczne ilości olejków eterycznych, w których skład wchodzą:
kwasy polifenolowe, karifilen kopaen oraz octan engenolu, występują też kwasy garbniki, flawonoidy, sole mineralne.Melisa zawędrowała do Europy najprawdopodobniej dzięki zakonowi Benedyktynów, którzy uprawiali ją w przy klasztornych zielnikach.

Starożytni Grecy, Rzymianie i Arabowie znali doskonale jej lecznicze walory. Informacje o niej można znaleźć w zapiskach lekarza greckiego Dioskundesa ( I w.n.e) czy arabskiego medyka Awicenna z przełomu X-XIw.
Starożytni stosowali melisę do leczenia chorób nerwowych, depresji, bólów głowy jak również do łagodzenia skutków ukąszeń owadów.Melisa wywodzi swą nazwę z języka Greckiego- melissa oznacza pszczołę. Oprócz zielarzy cieszyła się ona szczególnym mi względami u pszczelarzy, jako że jest doskonałą rośliną miododajną, co zresztą podkreślają też jej polskie nazwy jak rojownik czy miodownik.
Pszczelarze używali soku melisy do wabienia roi zaś jej dymem uspokajano pszczoły podczas miodobrania.
W medycynie ludowej melisa jest szczególnie ceniona jako środek uspokajająco nasenny, posiada ona jednak szereg innych właściwości leczniczych, dzięki którym w starożytności i średniowieczu uznawana była jako jedna z roślin lecząca nieomal wszystkie dolegliwości.
Historyczne zapiski informują o stosowaniu melisy między innymi w przypadkach problemów kobiecych,sercowych a nawet jako środek poprawiający pamięć. Wyciąg z melisy zmieszany z winem miał poprawiać pracę umysłu, zwiększać energię a nawet zapobiegać łysieniu.

Szczególną popularnością cieszyła się zwłaszcza w łagodzeniu nerwobóli woda Karmelitańska zwana też Melissegentis- receptura opracowana przez zakon Karmelitów zawierała:

30 części melisy,
30 części cytryny,
15 części goździków,
10 części kolendry,
3 części majeranku oraz 3 części arcydzięglu.

Recepturę na nalewkę alkoholową z melisy znajdziemy także w słynnym dziele Sw. Hildegardy z Bingen (1098-1179). Dzieło to pt. Physica wydane w 1150 roku zawiera opisy ponad 250 gatunków roślin leczniczych. Nalewka ta zwana Monastic Melissa Spirit miała być panaceum na wszelkie dolegliwości począwszy od bólów głowy, bezsenności a kończąc na znacznie poważniejszych problemach zdrowotnych. Receptura jest prosta:

200 g. świeżych liści melisy
4 szklanki ( 1 litr) brandy

Liście włożyć do szklanego pojemnika, zalać alkoholem i po szczelnym zamknięciu odstawić na 10 dni. Następnie po odfiltrowaniu przechowywać w naczyniu z ciemnego szkła.

Stosować nie więcej niż 10 – 20 kropli dziennie.

Szereg współczesnych badań potwierdziło również przydatność melisy w leczeniu szeregu infekcji zwłaszcza skórnych i tak np. krem na bazie melisy jest popularnym środkiem w leczeniu opryszczki i liszai, czy egzemy. Tradycyjnie stosujemy melisę jako herbatkę uspokajająco nasenną, ale również możemy w innych przypadkach jak np:

Odwar z melisy możemy stosować przy problemach nerwicowych serca, żołądka, w czasie kłopotów z woreczkiem żółciowym czy wątrobą jest on pomocny w nieregularnym miesiączkowaniu jak i problemach z wydzielaniem mleka przez karmiące matki.
Odwar przygotowujemy po przez zalanie zimną wodą liści melisy i po zagotowaniu odstawiamy na 15 minut.
Zaś klasyczna herbatka, którą przygotowujemy po przez zalanie wrztąkiem porcji suszonych liści ( 1 łyżeczka od herbaty na szklankę) jest skuteczna przy bólach głowy i bezsenności.
Z kolei inhalacje z olejku melisy są bardzo pomocne w kłopotach z drogami oddechowymi jak zaziębienia czy astma. Melisa obok mięty należy bez wątpienia do najbardziej popularnych herbat ziołowych w naszych domowych apteczkach, bez problemu możemy ją kupić w każdym sklepie zielarskim jak również polskich sklepach polonijnych w Kanadzie i USA.